भारतीय पक्षले समयमा गण्डक नहरमा पानी नछाड्दा पर्सा, बारा र रौतहटका किसानले सिँचाइ अभावमा हालसम्म धानको बेर्ना राख्न पाएका छैनन् ।
बेर्ना राख्न नपाउँदा मानो रोपेर मुरी फलाउने किसानको इच्छा यसपालि अधुरै रहने भएको छ । “गण्डक नहरमा पानी नछाड्दा धानको बेर्ना लगाउन सकिएको छैन,” पश्चिमी पर्सा जगरनाथपुरका हरि देवले भन्नुभयो, “आकाशे पानीको भरमा लगाइएको बेर्ना सुक्न थालेको छ ।” गत वर्ष साउन अन्तिम साता आएको बाढीले भारतीय क्षेत्रमा गण्डक नहर क्षतिग्रस्त बनाएपछि हालसम्म सो संरचना निर्माण नगरेको नारायणी सिँचाइ व्यवस्थापन डिभिजन कार्यालय बहुवरीका डिभिजन प्रमुख राजेन्द्रप्रसाद साहले बताउनुभयो ।
पर्सामा ४६ हजार हेक्टर, बारामा ६० हजार ४३० तथा रौतहटमा ३८ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा किसानले धान खेती गर्दै आएका छन् । सिँचाइ अभावमा यस वर्ष पर्सा, बारा र रौतहटमा किसानले हालसम्म करीब ५० प्रतिशत मात्र धानको बीउ राख्न पाएका जिल्ला कृषि विकास कार्यालयका प्रमुख वीरेन्द्रकुमार सिंहले बताउनुभयो ।
“गण्डक नहरमा समयमा पानी नछाड्दा यस वर्ष धान खेती प्रभावित हुने अवस्था छ,” उहाँले भन्नुभयो ।गण्डक नहरबाट पर्सा, बारा र रौतहटको ३७ हजार हेक्टर क्षेत्रफललाई सिँचाइ पुग्ने पानी छोडिन्छ । गत वर्ष साउनमा आएको बाढीले भारतीय भूभागमा रहेको नहरको ठाउँठाउँमा क्षति पु¥याए पनि हालसम्म मर्मतसम्भार हुन सकेको छैन । गत वर्ष पानीको अभावमा पर्सा, बारा र रौतहटको ७६ हजार ५०० हेक्टरमा लगाइएको गहुँबाली प्रभावित भएको थियो ।
गण्डक नहरको पानी पश्चिमी पर्साको जानकी टोलबाट शुरु भई पर्सा, बारा हँुदै रौतहटको बागमती नदीमा गएर मिसिन्छ । नेपाल र भारतबीच भएको गण्डक सम्झौताअनुसार भारत सरकारले नेपालतर्फ रहेको गण्डक नदीमा ८५० क्युसेक पानी छोड्नुपर्ने हुन्छ ।
अन्नको भण्डार मानिने पर्सा, बारा र रौतहटमा सिँचाइ अभावमा पर्याप्त मात्रामा अन्न उत्पादन हुन नसक्दा भारत माथिको परनिर्भता बढ्दै गएको छ । चालु आवको असार १३ गते सम्मको तथ्यांक हेर्दा भारतबाट रु तीन अर्ब ४७ करोड मूल्य बराबरको एक लाख २६ हजार ४३६ टन धान नेपाल आयात गरिएको वीरगञ्ज भन्सार कार्यालयका सूचना अधिकारी सन्तोष यादवले बताउनुभयो । उर्वराभूमि, पर्याप्त जनशतिm र सिँचाइको ठूलो स्रोत हुँदाहुँदै सिँचाइ अभावमा समयमै धान रोपाइँ हुन नसक्दा कृषिमा परनिर्भता बढदै गएको छ ।
सरकारले आर्थिक समृद्धिका लागि कृषि क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राखेको भए पनि समयमा वर्षा नहुँदा तथा गण्डक नहरमा समयमा भारतीय पक्षले पानी नछाड्दा किसानलाई मानो रोपेर मुडी फलाउने काम सपना जस्तो भएको छ । रासस
